12 قدم برای ساخت کلاس آنلاین

مقدمه

از اوایل سال 2020، گسترش سریع بیماری کرونا بسیاری از موسسات آموزشی را مجبور به تعطیلی کرد. در این شرایط بسیاری از معلمان مجبور شدند تدریس خود را بصورت آنلاین انجام دهند. در چنین شرایطی استفاده از نرم‌افزارهای ویدئویی زنده مانند WebEx ، Zoom و Skype برای ساخت کلاس آنلاین ضروری است چرا که به کمک این نرم‌افزارها می توان تعامل بین دانش‌آموزان و معلمان را تسهیل کرد.

اما آیا واقعا برگزاری و ساخت یک کلاس آنلاین ساده است؟

اگر شما از جمله مربیانی هستید که باید به صورت آنلاین تدریس کنید، این پست مخصوص شماست و به شما کمک کند که با طی 12 مرحله، به سادگی کلاس آنلاین خود را برگزار کنید.

مرحله 1: تفاوت دوره‌های درسی آنلاین و کلاس‌های آنلاین زنده چیست؟

قبل از اینکه برای ساخت کلاس آنلاین اقدام کنید، باید فرق اساسی بین دوره‌های آنلاین و کلاس آنلاین را بدانید. در واقع آموزش آنلاین به دو صورت وجود دارد: آموزش همزمان و غیرهمزمان.

در دوره‌های آنلاین که به صورت غیر همزمان ارائه می‌شوند، دانش‌آموزان الزامی ندارند که در ساعت خاصی برای حضور در کلاس، آنلاین شوند و یادگیری دروس نیز بر اساس زمان‌بندی خود فرد پیش می‌رود. محتوای مطالب ارائه شده در این دوره‌ها که می‌تواند سخنرانی‌های ویدئویی، آزمون‌ها و سوالات، تکالیف و... باشد، تا زمانی که دوره فعال است، توسط دانشجو و در هر زمانی قابل دسترس است.

در مقابل در کلاس‌های آنلاین همزمان (کلاس آنلاین) دانش‌آموزان و معلمان هر دو به صورت همزمان و به کمک صدا ، فیلم و یا حتی تابلو درس با هم در ارتباط خواهند بود. و در واقع لازمه آن این است که هم دانش‌آموزان و هم معلمان در یک ساعت مشخص همزمان آنلاین باشند.

مرحله 2: بهترین فرمت را برای هر جلسه انتخاب کنید

گام بعدی این است که تصمیم بگیرید آیا می‌خواهید کلاس زنده شما به صورت وبینار ارائه شود و یا به صورت یک جلسه درسی. در هر دو فرمت امکان تعامل با دانش‌آموزان هست اما با هم تفاوت‌هایی نیز دارند.

در وبینار، شرکت‌کنندگان فقط بیننده هستند و هیچ گزینه‌ای برای فرستادن صفحه، فیلم یا صدای خود ندارند. بنابراین اگر می‌خواهید فقط اطلاعاتی را به دانش‌آموزان یاد بدهید از وبینار استفاده کنید. اما اگر می‌خواهید شرکت‌کنندگان کلاس شما حین تدریس با شما در تعامل باشند باید از فرمت جلسه استفاده کنید.

مرحله 3: برای پیشرفت کلاس یک برنامه جامع درسی تدوین کنید

در ساخت کلاس آنلاین باید دقیقاً مانند کلاس‌های حضوری طرح درس و ساختار درسی روشنی در ذهن داشته باشید. فقط قرار دادن محتوا به صورت آنلاین کافی نیست و برای ارائه مطالب آموزشی باید یک برنامه درسی خاص داشت.

اول از همه، باید یک سیستم مدیریت یادگیری آنلاین قوی انتخاب کنید که به شما کمک کند گام به گام دوره خود را بسازید. به عنوان مثال ژاک به شما اجازه می‌دهد تا هر نوع مطلب آموزشی را در کلاس آنلاین خود استفاده کرده و همزمان وبینار و سمینار برگزار کنید.

شما باید اهداف یادگیری خاصی در ذهن داشته باشید و مطمئن شوید که در کلاس آنلاین خود به این اهداف خواهید رسید. به عنوان مثال، قبل از ساختن کلاس آنلاین خود باید جواب این سوالات را بدانید:

• شرکت‌کنندگان کلاس آنلاین چه کسانی هستند؟
• در این دوره می‌خواهید به چه موضوعاتی بپردازید؟
• در پایان چگونه می‌خواهید یادگیری دانش‌آموزان را ارزیابی کنید؟

مرحله 4: قبل از ساخت کلاس آنلاین، یک جلسه تمرینی داشته باشید

بهتر است قبل از جلسه اصلی، با یکی از همکاران یا اعضای خانواده خود یک جلسه تمرینی تنظیم کنید و با استفاده از نرم‌افزار مورد نظر، صفحه کلاس آنلاین را به اشتراک گذاشته و چت کنید. به این ترتیب، می‌توانید قبل از ساخت کلاس آنلاین، همه مشکلات احتمالی را رفع کرده و نسبت به مشکلات احتمالی آتی نیز آگاهی داشته باشید.

از ویژگی چت درون جلسه نیز استفاده کنید. این ویژگی به شرکت‌کنندگان در جلسه این امکان را می‌دهد تا پیام‌ها و پرونده‌های فوری را حین جلسه برای یک یا همه شرکت‌کنندگان ارسال کنند. البته، شما به عنوان معلم می‌توانید این گزینه را غیرفعال کرده و یا خودتان تصمیم بگیرید که کدام یک از شرکت‌کنندگان اجازه چت کردن و صحبت کردن داشته باشد و کدامیک نداشته باشند. همچنین می‌توانید قبل از شروع و یا حتی در طول جلسه تمام پیام‌های شرکت‌کنندگان را در تنظیمات جلسه ذخیره کنید.

مرحله 5: تجهیزات مورد نیاز برای ساخت کلاس آنلاین را انتخاب کنید

برای شروع کلاسهای آنلاین خود به دوربین و میکروفون نیاز دارید. سعی کنید که از تجهیزاتی با کیفیت مناسب استفاده کنید تا دانش‌آموزان حین تدریس تمرکز خود را از دست ندهند. برخی از تجهیزات مورد نیاز کلاس آنلاین که باید روی کیفیت آنها سرمایه‌گذاری کرد (البته نیاز نیست در حد حرفه‌ای باشند) به شرح زیر هستند:

• دوربین وب/ ویدئو
• میکروفون با کیفیت بالا
• تجهیزات روشنایی مناسب (مثلا سه پایه حاوی چراغ)

اگر قرار است در کلاس آنلاین شما فقط اسلاید نشان داده شود و شما فقط به صورت صوتی صحبت کنید، بهتر است از افزونه Wirecast Desktop Presenter یا سایر ابزارهای اشتراک‌گذاری صفحه استفاده کنید.

مرحله 6: برای کلاس آنلاین خود از نورپردازی مناسب استفاده کنید

نور مناسب یکی از مهمترین عناصری است که باعث می‌شود کلاس‌های آنلاین شما حرفه‎ای‌تر به نظر برسند. برای این کار می‌توانید از یک چراغ حلقه‌ای ساده (یک چراغ دایره‌ای متصل به سه پایه که دوربین را در  وسط آن قرار داده‌اید) استفاده کنید.

از  لامپ‌های اداری نیز می‌توان برای ایجاد روشنایی مناسب استفاده کرد. لامپ‌ها را در دو طرف دوربین خود قرار داده به نحوی که نور به سمت صورت شما باشد. اگر نور خیلی شدید است می‌توانید جلوی آن یک دستمال سفید آویزان کنید. اگر هم می‌خواهید هزینه زیادی نکنید، می‌توانید از نور طبیعی استفاده کنید و به نحوی قرار بگیرید که نور خورشید رو به صورت شما باشد.

مرحله 7: برای ساخت کلاس آنلاین فعال، از مشارکت دانش‌آموزان‌تان کمک بگیرید

مشارکت دادن دانش‌آموزان در کلاس و مشغول نگه داشتن آنها حین تدریس تاثیر مستقیمی روی علاقه آنها به ادامه دادن کلاس‌های شما دارد. به عنوان مثال در نرم‌افزار زوم، می‌توانید از شرکت‌کنندگان بخواهید که اگر سوالی دارند دست خود را بلند کنند (آیکون دست) یا از دکمه "reactions" برای کف زدن استفاده کنند. این واکنش‌ها پس از 5 ثانیه از بین می‌روند.

مرحله 8: روی صفحه بنویسید

چیزی که در تمامی کلاس‌های آنلاین مشترک است، اشتراک‌گذاری صفحه است. شما به کمک این گزینه می‌توانید اسلایدها را به صورت تمام صفحه نشان دهید و یا همزمان با اسلایدها، بلندگوی فعال داشته باشید. همچنین می‌توانید صفحه نمایشی که توسط دوربین ثانویه در حال ضبط است را نیز با شرکت‌کنندگان به اشتراک بگذارید.

مرحله 9: در پلتفرم آنلاین خود، سایر گزینه‌های موجود را نیز یاد بگیرید

زوم یکی از موثرترین ابزارهای آموزش آنلاین برای ساخت کلاسهای آنلاین است. به همین دلیل است که ژاک (که یکی از بهترین پلتفرم‌های یادگیری آنلاین است) Zoom را در محیط خود ادغام کرده است. در پلتفرم ژاک می‌توانید جلسات و وبینارهای زوم را برگزار کنید. همچنین می‌توانید از تنظیمات "Join Url" استفاده کنید تا دانش‌آموزان بتوانند تدریس شما را بجای محیط ژاک، در محیط زوم ببینند.

اما بجز پلتفرم ژاک و زوم، دو روش دیگر نیز برای ساخت کلاس آنلاین وجود دارد:

1) از WebEx استفاده کنید.

2) با استفاده از چند مرحله ساده می‌توانید یک ویدئو آنلاین را در YouTube قرار دهید.

​​​​​​​

مرحله 10: کلاس آنلاین خود را آغاز کنید

پس از اینکه تمامی موارد گفته شده در بالا را انجام دادید و آماده شدید، می‌توانید اولین جلسه خود را سازمان‌دهی کنید. تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید دانش‌آموزان اجازه داشته باشند صفحه‌های خود را قبل از شروع جلسه به اشتراک بگذارند یا می‌خواهید که فقط خودتان بتوانید صفحه خود را به اشتراک بگذارید. همچنین ممکن است بخواهید در طول کلاس آنلاین به هیچ یک/ برخی از شرکت‌کنندگان اجازه چت و تعامل ندهید.

مرحله 11: دکمه ضبط را بزنید

اگر در حین ساخت کلاس آنلاین دکمه ضبط را بزنید، دانش‌آموزان بعداً هم می‌توانند به محتوای گفته شده در کلاس زنده دسترسی داشته باشند. می‌توانید بجای ذخیره کلاس آنلاین در کامپیوتر، آن را در فضای ابری ذخیره کنید. ذخیره کردن در فضای ابری هم راحت‌ است و هم می‌توانید URL ویدیو خود و هم متن چت‌های دانش‌آموزان را دریافت کنید. همچنین می‌توانید محتوای ضبط شده را بعداً ویرایش کرده و دوباره برای دانش‌آموزان بارگذاری کنید تا از آن استفاده کنند.

مرحله 12: چک لیست کلاس‌های آنلاین

• برای هر کلاس برنامه و زمان‌بندی خاصی در نظر بگیرید تا دانش‌آموزان درک کنند که نحوه پیشرفت کلاس و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند چگونه است.
• به دانش‌آموزان اجازه دهید از گزینه‌های تخته سفید یا حاشیه‌نویسی نیز استفاده کنند.
• وقت کافی بگذارید و به دانش‌آموزان خود اجازه دهید از گزینه‌های "reactions" استفاده کنند، سوالات خود را در چت بنویسند و یا حتی صدای آنها فعال باشد تا سوالات خود را به صورت زنده بپرسند.
• از دانش‌آموزان بخواهید که آنها نیز بخشی از درس را ارائه داده و پروژه‌های خود را با بقیه شرکت‌کنندگان به اشتراک بگذارند.
• وقتی که ارائه خود را برای دانش‌آموزان می‌فرستید و یا فایل‌ها را با آنها به اشتراک می‌گذارید، چند دقیقه به آنها فرصت دهید تا آنچه را که به اشتراک گذاشته‌اید، باز کنند.